|
Aynı çevrede bulunan varlıkların tümüdür. Örneğin Uludağ ekosistemi denildiğinde; Uludağ da yaşayan tüm bitkiler, hayvanlar, bunların bulunduğu toprak, hava ve su anlaşılır.
Bir ekosistemde;
* Canlıların birbiriyle ve çevresiyle ilişkilerini inceleyen bilim dalı ekoloji,
* Aynı tür canlıların oluşturduğu topluluğa populasyon,
* Bir canlının içinde doğal olarak yaşadığı ve çoğaldığı yere de habitat denir.
BESİN ZİNCİRİ
Bir ekosistemde yaşayan canlılar üçe ayrılır. Bunlar üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardır. Bu üç canlı grubu arasında besin ve enerji akışı vardır. Bu akışa besin zinciri denir. Besin zincirinin ilk halkasını üretici olan yeşil bitkiler oluşturur. Yeşil bitkiler ihtiyaçları dışındaki besini depolar. Bu depo edilmiş besini otçullar alırlar. Otçulları da etçiller yiyerek enerjiyi ve besini almış olurlar. Böylece besin ve enerji zincirinin bir halkasından diğerine geçer. Her gruptan bir diğerine geçerken enerjide azalma görülür. Bu nedenle üst gruplara gidildikçe canlı sayısı azalır.
Besin zincirinde bir basamak yok edilirse üsttekiler yok olur, alttakiler çoğalır.
Beslenme şekline göre canlılar ikiye ayrılır.
* Üreticiler ( ototroflar ) : Yeşil bitkilerdir. Besinlerini fotosentez yoluyla üretirler. Ürettikleri besinleri kendileri kullandıkları gibi fazlasını depo ederler.
* Tüketiciler ( heterotrof ) : Besinlerini hazır olarak alırlar. İnsanlar, hayvanlar, mantarlar, bakteriler, parazit canlılar bu gruba girer.
Besinlerini dışarıdan alan canlılardan hayvanlar üçe ayrılır.
*Otçullar: At, eşek, Tavşan
* Etçiller: Kurt, çakal, tilki, kaplan....
* Hepçiller: İnsan, ayı, balık, kaplumbağa....
Heterotrof canlılar, yaşam biçimlerine göre de üçe ayrılır.
1- Çürükçül yaşam ( saprofitlik) : Ölmüş bitki ve hayvan kalıntılarını parçalayarak besin sağlayan canlılara çürükçüller denir. Bakteriler ve mantarların büyük kısmı çürükçüldür. Çürükçüller, organik maddeleri parçalayıp inorganik maddelere dönüştürürler.
2- Ortak yaşam ( simbiyoz ) : İki veya daha fazla canlının bir arada yaşamasıdır. Ortak yaşamda yararlı birlikler, zararlı birlikler diye ikiye ayrılır.
*Yararlı birlikler: Bu da kendi içinde tek taraflı yararlı birlikler, çift taraflı yararlı birlikler diye ikiye ayrılır.
*Tek taraflı yararlı birlikler de, canlılardan yalnız biri bundan yararlanır, diğeri zarar görmez. Köpek balığı ile dolaşan küçük balıklar.
*Çift taraflı yararlı birlikler de her iki canlı da birbirinden yararlanır. Likenler, azot bakterileri ile baklagiller.
Liken, su yosunu ile mantarın bir arada yaşamasından oluşur. Yosun, fotosentez yapar, besin ve oksijen üretip mantara verir. Mantar da yosuna su ve karbondioksit verir.
Zararlı birlikler ( parazitlik )
Bir arada yaşayan canlılardan birinin diğerine zarar vererek yaşamasıdır. İkiye ayrılır.
*İç Parazitlik: Tenya, bağırsak solucanı, hastalık yapan mikroplar.
*Dış pazazit: Bit, pire, kene gibi canlılar.
3 –Böcek yiyen canlılar : Azot ihtiyaçlarını böceklerden karşılayan bitkilerdir. İbrikotları ( nephentes ), diyonea ve diyoseralar dır. |
|
Bu konu 4343 kez okundu |
|
Bu konuyu Site Admini Ekledi |
