MİTOZ BÖLÜNME:
Ana canlının aynısı olan bölünme gerçekleşir. Mitoz bölünmede önce çekirdek sonra sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
1)ÇOK HÜCRELİ CANLILARDA MİTOZ BÖLÜNME:
Çok hücreli canlılarda mitoz bölünme,yaraların iyileşmesine,yıprana dokuların yenilenmesine , büyümeyeve gelişmeye yarar.
NOT::İnsan vücudunda mitoz bölünme geçirmeyen yapılar; sinir hücresi,gözdeki retina hücresi ve olgun alyuvar hücresidir.
NOT::::Mitoz bölünme sonucu oluşan hücrelerin büyüklükleri ve organel sayısı farklılık gösterebilir.
2)TEK HÜCRELİ CANLILARDA MİTOZ BÖLÜNME:
Tek hücreli canlılarda mitoz bölünme üremeyi sağlar.Bunlar 5'e bölünür ancak bu seneki 8. sınıf müfredatımızda sadece 4 tanesi yer almaktadır.
1.Bölünerek çoğalma;Bakteriler,amip,öglena ve paremesyum gibi bir hücreli canlılar bölünme ile çoğalır. Bu çoğalma şeklinde canlı mitoz bölünme geçirerek iki yavru hücre oluşturur.
2.Vejetatif çoğalma;Bitkilerin kök,gövde,yaprak ve dal gibi kısımlarından yeni bitki meydana gelmesine vejetatif üreme denir. Vejetatif üreme çelikle üreme ve yumrukla üreme şeklinde iki şekilde gerçekleşir.Çelikle üremede bitki yaprak ve dal kısmından yeni bitki oluşur.Söğüt,kavak,gül bu bitkilere örnektir.Yumru ile çoğalma patates ve yer elması gibi bitkilerin yumrularının toprağa dikilmesiyle gerçekleşir.
NOT::: Tohumla oluşan bitkiler mitoz değil mayoz bölünmeye örnektir.
3.Tomurcuklanma İle Çoğalma; Ana canlının vücudunda bir çıkıntının , mitoz bölünme geçirerek büyümesiyle yavru canlı meydana gelir. Oluşan canlı ana canlıdan bağımsız yaşayabileceği gibi ana canlıya bağlı olarakta yaşayabilir. Hidra , bira mayası , süngerve mercanlar tomurcuklanma ile çoğalan canlılardır.
4.Yenilenme (rejenerasyon) İle Çoğalma; Bu çoğalma şeklinde canlının vücudundan kopan parça kendini tamamlar. Deniz yıldızı ,toprak solucanı ve planerya rejenerasyon ile çoğalma görülür.
NOT::Kertenkelede rejenerasyon görülür fakat kertenkele üremez sadece kuyruğunu yeniler.
ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ
Hazırlık safhasıyla başlar .
1.evre;Çekirdek zarı erir.Çekirdekçik kaybolur.Kromotin iplikler kısalır, uzar ,kalınlaşır ve kromozomları oluşturur. İğ iplikleri oluşarak kardeş kromotitler meydana gelir.
2.evre; İğ iplikleri oluşumu tamamlanır. Kardeş kromotitler ortada toplanır(bazı kaynaklarda ekvator olarak geçer).
3.evre;Aynı karakteri taşıyan kardeş kromotitler kutuplar çekilir.
4.evre; İğ iplikleri kaybolur.Çekirdek zarı oluşur.Çekirdekçik meydana gelir. Kromozomlar uzayıp kısalarak kromotin iplikleri oluşturur.
2.SİT0PLAZMA BÖLÜNMESİ
Hayvan hücresinde boğumlanarak 2 ye ayrılır. Bitki hücresinde de ara lamel oluşur (bazı kaynaklarda orta lamel veya ara plak olarak geçer.)
|
