NEDEN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME?
Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini belirlemek
Öğrencilerin gelişimlerini izlemek
Öğrencilerin gelişimlerine yönelik geri bildirimde bulunmak
Öğrenme güçlüklerini belirlemek
Öğretimin ve öğretim materyallerinin etkinliğini belirlemek
Gelecekteki öğrenme süreçlerini planlamaya veri sağlamak
Öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarmak
Öğretim programlarının yeterliliğini belirlemeye bilgi sağlamak
Sadece öğrenme ürünü değil, öğrenme süreçleri de değerlendirilir.
Değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne bildiklerini görmeye yarayan bir araçtır.

ARTIK ÖDEVİ DEĞİL GÖREVİ
Yayımlanan İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin `tanımlar` başlıklı maddesinde, `Performans görevi` tanımı eklendi. Buna göre, performans görevi; programda öngörülen eleştirel düşünme, problem çözme, okuduğunu anlama, yaratıcılığını kullanma, araştırma yapma gibi öğrencinin bilişsel, duyuşsal, psikomotor, alandaki becerilerini kullanmasını, geliştirmesini ve bir ürün ortaya koymasını gerektiren çalışmaları kapsayan ve öğretmen rehberliğinde yaptırılan görevleri ifade ediyor.
 

İÇERİK BAŞLIKLARI
1-PORTFOLYO NEDİR?
2- PORTFOLYONUN AMACI NEDİR?
3- PORTFOLYODA NELER BULUNUR?
4- ÖĞRETMENİN- ÖĞRENCİNİN VE VELİNİN ROLLERİ NELERDİR?
5- PORTFOLYO ÇEŞİTLERİ
-SUNUM PORTFOLYOSU
-ÇALIŞMA PORTFOLYOSU
6-PORTFOLYO DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
A- RUBRİKLER (DERECELİ ÖLÇEKLER)
B-DEĞERLENDİRMEDE RUBRIK KULLANMANIN AVANTAJLARI
7-PORTFOLYO DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

*PORTFOLYO *PORTFÖY *TÜMEL DEĞERLENDİRME *ÜRÜN SEÇKİ DOSYASI

*BİREYSEL GELİŞİM DOSYASI PORTFOLYO
Öğrencinin bir veya birkaç alanda gösterdiği gelişmeyi sergileyen çalışmaların AMAÇLI olarak biriktirilmesidir. Öğrencinin merkezde bulunduğu aktif bir süreçtir, paylaşım en önemli unsurudur. Paylaşım öğrencilerin öğrenme sürecinde diğer anahtar kişiler olan,
ÖĞRETMEN – VELİ – SINIF ARKADAŞLARI ile yer alan iletişimidir.

PORTFOLYOYU KİM NASIL TANIMLAMIŞ?
Öğrenciye ve başkalarına öğrencinin bir veya daha fazla alandaki başarılarını sunma amaçlı olarak öğrenci çalışmalarının yansıtılmasıdır. (Arter ve Spandel,1991).
Öğrencilerin kendi çalışmalarını değerlendirmeye katmaları, her birinin kendi ilerleyişini izlemesini sağlar ve bireysel olarak öğrencilerin performanslarının değerlendirilmesi için bir temel oluşturur (Meisels ve Steel,1991).
Öğrencilerin sınıf içerisindeki ve sınıf dışındaki çalışmalarını ve aktivitelerini ortaya koyan bir değerlendirme şeklidir ve “portfolyo kültürü” birbirleriyle etkileşim içerisinde olan bir grup öğrencinin bildiklerini ve yapabileceklerinin sorumluluğunu almaya dayanır (San Diego Country Office of Education,1997).
Öğrenci merkezli olup, öğrencinin kişisel çabalarını, ilerlemelerini ve başarılarını bir veya daha çok öğrenme aralıklarıyla ortaya koymasını sağlar (Collins,1991).
Öğretmenler portfolyo çalışması sonucunda elde edilen verileri gelecekteki eğitim hedeflerinin daha kolay ve daha gerçekçi belirlenmesinde kullanırlar. Bu şekilde öğrencileri motive etmeye, öğrenme sorumluluğunu almaya, düşünme ve yazmada gelişmelerine yardımcı olur (Murphy and Smith, 1990). 
Aynı zamanda öğrencilerin eğitim süreci içerisinde geçtikleri aşamaların bileşimini sergiledikleri çalışmaların toplandığı dosyanın adıdır.
Öğrencinin kendi kendine öğrenmesi ile ilgili sorumluluk almasına yardımcı olmak amacıyla kullanılan bir alternatif değerlendirme tekniğidir.


NEDEN PORTFOLYO?
Çünkü öğrenciler çalışmayı anlamlı, anlaşılır ve amaçlı olduğunda sürdürür.
Çocukların okulda yaptığı resimleri, hikayeleri, günlükleri, harita ve benzeri şeyleri dikkatli kontrol etmek çocuğa bireysel bir bakış ve öğrenen bir çevre sağlar.
Çocuğun çalışmasına sürekli bir bakış, büyüme grafiği gelişimi görmeyi sağlar.
Çocuğun becerisini test skorlarıyla değil çeşitli kanıtlara yönelik ölçme fırsatı yaratır.

Portfolyonun Amacı:
Öğrencinin gelişimini izleyebilmek
Öğrencinin kendi gelişimini izlemesine fırsat vermek
Öğrencinin zaman içerisindeki öğrenimlerini belgelemek
Öğrencinin gerçekte ne öğrendiğini ortaya koymak

Öğrencinin öz değerlendirme yapabilmesine fırsat vermek
Velilerle iletişimi, onlardan “katılım ve geri bildirim almak yoluyla kolaylaştırmak
Bir sonraki yıllara öğrenci ile ilgili bilginin aktarılmasını sağlamak


SON OLARAK..
ÖĞRENCİNİN ÖĞRENİMİ KONUSUNDA İNANDIRICI VE GERÇEKÇİ BİR KANITTIR.

ÖĞRENCİNİN NASIL ÖĞRENDİĞİNE DAİR İPUÇLARI VERİR.

ÖĞRENCİYE, ÖĞRETMENE, VELİYE VE OKULA GERİ BİLDİRİMDE BULUNUR.


KENDİ CANLINI OLUŞTUR
Sınıflandırmada bazı canlıların hem bitkisel hem de hayvansal özellikleri bulundurabileceklerini öğrendin.
Sen de hayal gücünü kullanarak bir canlı oluştur.
Canlının istersen resmini çizebilirsin istersen bir maketini yapabilirsin. Oluşturacağın canlı şimdiye kadar öğrendiğin canlılardan hangisine giriyor?
Canlına bir isim vererek sınıfa sun.

Süre:15 dk

CANLIMIN ADI:
FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ:
NASIL BESLENİR?
NASIL ÜRER?
NERDE YAŞAR?


Portfolyoda neler bulunur?
Sanat çalışmaları (resim, boyama, el işleri gibi ürünlerin yanı sıra, doğal, yaratıcı, perspektif gösteren, alışılmadık ve görüş açısı olan iki-üç boyutlu figürler, şekiller ve çalışmalar).
Üç boyutlu ürünler ya da fotoğrafları (heykeller, soyut objeler, kilden yapılmış modeller, blok, lego vb. oyun materyalleri ile yapılmış yapılar, çalışmalar).

Öğrencinin ilgilerini açığa çıkarmayı sağlayan, kazanmış olduğu becerileri vurgulayan, onu onore edici fotoğraflar.
Dil yeteneğini ortaya koyan hikaye tamamlama çalışmaları ya da hazırlanan kitapçıklar.
İlk kez yazı veya adını yazmaya başladığı müsvetteler de dahil edilebilir.
Matematik çalışmalarından örnekler, grafik ve kavram bilgilerini gösteren çalışmalar.
Herhangi bir üniteye ait öğrencinin öğrendiğini yansıtan, tamamlanmış akıl haritaları, grafikler.
Günlükler ya da fotokopileri.
Öğrencinin bir olaya, konuya karşı yazılmış ya da kasete kaydedilmiş kişisel cevabı veya hikayesi.
Öğrenci çalışmalarının bilgisayar odaklı örnekleri.
Gezi fotoğrafları, video kasetleri ve gezi sonrası değerlendirme formları.
Küçük grupların Fen-Matematik-Sosyal alanlardaki bilgi ve araştırma sonuçlarını (problem çözücü fikirler, icatlar, deneyler içeren) sunan video kaset görüntüleri.
Öğretmenin öğrencinin çalışması için yazdığı anektodlar, ya da çalışma üzerine eklenen notlar.
Bütün sınıfın katıldığı proje ve grup çalışmalarında katılan grup üyelerinin adları listelenmeli ya da en azından onun bir grup çalışması olduğunu not eden bir uyarı iliştirilmelidir.

Portfolyo Çalışmasında Öğretmen
Öğretmenin eğitim – öğretim süreci içerisinde her bir öğrencinin, gelişimleri ile ilgili müsvedde, karalama, düzeltme ve sonuca giden performansını içeren geniş bir kaydının elinde olmasını sağlar.
Öğretmenler arasında öğretim materyallerinin ve tekniklerinin paylaşımına katkıda bulunur.
Başka sınıflardaki öğrencilerin çalışmalarını incelerken, öğretimle ilgili fikirlerini geliştirme olanağı bulur.
Bir öğrencinin bir bütün olarak gelişim aşamalarını izleme fırsatını elde eder.

Portfolyo Çalışmasında Öğrenci
Bir sınav kağıdı üzerindeki öğrenci başarısını değerlendirmek yerine bir öğretim süreci içerisinde öğrencinin gelişimini takip etmeyi mümkün kılar.
Bir öğrenme süreci içerisinde öğrencinin harcadığı zamanı, çalışmalarını, performansını, müsveddelerini, eksikliklerini ve düzeltmelerini ayrıntılı bir şekilde gösterir.
Öğrencinin müsveddeden, karalamalara ve düzeltmeye kadar çalışmasının her bölümünün önemli olduğunu ve birbiriyle ilişkili olduğunu fark etmesini sağlar.
Bir öğrenme ünitesi içerisindeki bir çok adımdan sonra öğrencideki gelişmeleri gösterir.
Öğrenci en iyi yaptığı çalışmaları bireysel gelişim dosyasına koymayı ve çalışmaları ile iftihar etmeyi, çalışma için daha fazla sorumluluk almayı öğrenir.
Öğrencinin kendi çalışmalarını değerlendirmesine rehberlik eder.
Öğrencinin yaratıcılığını geliştirmede daha bilinçli olmasını sağlar.

Portfolyo Çalışmasında Veli
Veli portfolyonun önemini çok iyi kavramalıdır. Portfolyo hiçbir zaman “hangi öğrenci daha çok biliyor” sorusuna yanıt arayan standart ölçme-değerlendirmenin yerini almaz. Portfolyoda bu öğrenci ne biliyorun yanıtı aranır.


ÇOCUK-VELİ-ÖĞRETMEN GÖRÜŞMESİ SORULARI

Çocukları ilk tanıştıkları bu değerlendirme sürecinde yaptıklarını anlatmakta zorluk çekebilirler. Görüşme boyunca kullanacağımız bir kaç temel soru olabilir.
Portfolyo Görüşme Soruları
Bundan ne öğrendim? Bu çalışma benim için neyi ifade ediyor?
Hangi konuda çok iyi/başarılı olduğunu düşünüyorsun?
Çalışmada hangi bölümler, kısımlar geliştirilmelidir?
 Tekrar denesen neleri değiştirir ya da eklerdin?
   

Neden bu çalışmayı seçtin?
Bu çalışmanda en çok neyi beğendin?
Burada senin için önemli olan ne?
Bu, yaptığın çalışmaları en iyi temsil eden örnek midir?
Çalışmayı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım?

Türkiye`de PORTFOLYO yöntemini uygulayan bu çalışma genellikle iki basamakta yapılmaktadır.

ÇALIŞMA PORTFOLYOSU

SUNUM PORTFOLYOSU
 

ÇALIŞMA PORTFOLYOSU
Öğrenci tarafından gerçekleştirilen tüm etkinlikler bu çalışma portfolyosunun içerisinde sınıfta tutulur. Buna branş dersleri de dahil olmak üzere öğretim programının tüm alanlarında yapılan çalışmalar dahildir.
Tüm çalışmalar, hatta ele alınan kavramın öğrenci tarafından tam olarak anlaşılmadığını gösteren çalışmalar bile portfolyoya dahil edilir. Çalışma portfolyosu öğrenciye ve öğretmene güçlü ve zayıf noktalarla kanıtlar sunduğu için öğrencinin gereksinimlerini teşhis etmede kullanılır.

Bir öneri...
Okulun başlangıç tarihinden itibaren,1,5 – 2, ayın sonunda öğrencilerin çalışma portfolyoları eve gönderilebilir.
Tüm çalışmaların Bir sonraki hafta iade edilmesi ve velilerin portfolyolardaki çalışmalarla ilgili geri bildirim veya en azından çalışmaları gördüklerine dair bir yorum yazmaları çalışmaların izlenmesi açısından öğretmen için çok faydalı olabilir.

SUNUM PORTFOLYOSU
Her öğrenci yıl boyunca kendisinin, öğretmeninin ve velisinin katkılarıyla oluşan bir sunum portfolyosuna sahiptir. Sunum portfolyosu, öğrenci profili yönünde gerçekleşen bir gelişimi ortaya koyar. Sunum portfolyosuna konulacak ürünler tüm ders alanlarını göz önüne serecek şeklide seçilir.
Çalışma portfolyosu okula iade edildikten sonra öğretmenler ve öğrenciler, çalışmaları tekrar gözden geçirip sunum portfolyosunda tutulacak çalışmaları seçerler.


Yıl sonunda belirlenen bir tarihte, portfolyo çalışmasını yapan sınıfın öğrencileri, öğretmenin liderliğinde gerçekleştirilen öğrenci- veli- öğretmen portfolyo görüşmelerinde sunum portfolyolarını velileri ile paylaşırlar.

PORTFOLYO DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Portfolyo dosyasının değerlendirilmesinde herhangi bir standart olmamasına rağmen,bu yöntemin rubrikler ile değerlendirilmesini önermektedir.
Rubrikler; değerlendirme kriterlerinin çok net anlaşıldığı, eğitimin hedefleri doğrultusunda hazırlanmış, kabul edilebilir ya da edilemez performansının sınırlarının öğrenciler ve öğretmenler için açıkça belirlenen kriter grubu ölçeğidir.
 

DEĞERLENDİRMEDE RUBRIC KULLANMANIN AVANTAJLARI:
Daha objektif ve tutarlı ölçmeye izin verir.
Öğrenci çalışmasının nasıl değerlendirileceğini ve ne beklendiğini açıkça görür.
Öğrenci kendi performansında kullanılacak kriter hakkında bilgi sahibi olduğundan daha rahat ilerleyebilir.
Eğitimin etkisine ilişkin dönüt vermede yardımcı olur.
Gelişmeyi ölçmek ve belgelemek için ölçütler sağlar.
Öğrencilerin portfolyo dosyalarını değerlendirmek için uygun zaman öğrencilerle birlikte kararlaştırılır. Değerlendirmede hem öğrenci, hem de öğretmenin kendisi aktif rol oynar. Öğrencilerin çalışmalarını kendilerinin değerlendirmesi sağlanırken örnek olarak şu sorular sorulabilir;
Portfolyonda gurur duyduğun, en iyisini yaptığına inandığın çalışma veya çalışmalarını gösterebilir misin?
Niçin gurur duyduğunu açıklar mısın?
Yeniden gözden geçirdiğin, ele aldığın çalışman oldu mu?
Yapmaktan çok zevk aldığın bir çalışman var mı? Niçin bu çalışmayı yapmaktan zevk aldın?

PORTFOLYO DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
Çalışmaların tamamlanmış olması
Yaratıcılık taşıması ve özgün olması
Anlamayı gösteren kanıtlar içermesi
Konu ve kavram hakkında bilgi
Bilginin doğruluğu
Başlanan işi bitirebilme
Ürün kalitesi
Alanlar arası geçişin görülmesi
Problem çözme
Portfolyo uygulamasının sonuçları ve çocuklarda görülen kazanımlar
Öğrencilerin yeteneklerinin sergilenerek ilgi alanlarını geliştirdiği,
Öğrencilerin, arkadaşlarının portfolyolarını da izleyerek birbirlerine yardımcı olmalarını sağladığı ve böylelikle gelecekte yapacakları ekip çalışmalarının başlangıcının yapıldığı,
Öğrenci gelişimi kanıtlarla ve daha sağlıklı izlenebildi,
Öğrencilerin gerçekte ne öğrendikleri kendileri tarafından velilerine somut olarak aktarabildikleri,
Çocuğun zihinsel, psiko-motor, duygusal, sosyal ve dil gelişimlerini gözlemlendiği,
Öğrencinin okulda yaptığı çalışmalar, hikayeler, ses kayıt bandı, resim, proje çalışmaları, fotoğraflar, elişi etkinlikleri vb. kontrol ederek güven gelişimlerinin desteklendiği, öz disiplini ve sorumluluk bilincini geliştirdiği,
Öğrencilerin öz disiplin ve sorumluluk bilincinin arttığı ve kendi kendini değerlendirme becerisi kazandıkları,
Öğrencilerin, fiziksel, ruhsal ve sosyal alandaki gelişimlerini fark edebildikleri,
Olaylara bakış açısını değerlendirebildikleri, çok yönlü düşünebildikleri, yaratıcılık yönlerinin geliştiği gözlenmiştir.


 

HAZIRLAYAN:EMEL DİLBER 2007-2008